De Spaanse stad Barcelona is bruisend en altijd in beweging. Voor wie aan de drukte van de stad wil ontsnappen is Montserrat een absolute aanrader.
Gelegen op een kleine 50 km ten noordwesten van Barcelona vind je een heel andere wereld. Het klooster van Montserrat, een oase van sereniteit, rust en bezinning. Al moet je dat wel met een korreltje zout nemen, want met meer dan 2 miljoen bezoekers per jaar kan het er best druk zijn.
Volgens een legende hebben herderskinderen op een zaterdagmiddag in het jaar 888 een sterk licht zien neerdalen uit de hemel terwijl er een engelenlied weerklonk. Hetzelfde tafereel voltrok zich de daaropvolgende zaterdagen en toen de bisschop van Manresa op de hoogte werd gebracht van de visioenen, besloot hij om de bijzondere plek zelf te bezoeken. Ter plaaste zag hij een beeltenis van de heilige Maagd Maria. Omdat men er niet in slaagde om het beeld te verplaatsen concludeerde men dat het de wens van de Maagd Maria was om op deze berg te blijven en bouwde men een kapel in haar eer. De plaats van de visioenen – de Santa Cova kapel – wordt door pelgrims en nieuwsgierige toeschouwers uit de hele wereld bezocht.
Het klooster werd in 1025 door monniken van Ripoll gesticht. Oorspronkelijk een priorij – een tweede huis van een bestaand klooster – werd het klooster in 1409 onafhankelijk gemaakt door paus Benedictus XII. In de daaropvolgende jaren traden een aantal periodes van reformaties op, werd het klooster uitgebreid en bloeide het op als cultureel centrum. In 1811 moesten de geestelijken het klooster ontvluchten toen de plunderende troepen van Napoleon de plek vernietigden. Pas in 1858 werd het volledig heropgebouwd.
In 1986 werd de streek geteisterd door een hevige brand en gingen 36.000 hectaren bosgebied in vlammen op. De brand werd aangestoken door de ETA (de Baskische Afscheidingsbeweging) die een onafhankelijke, socialistische Baskische staat wilde stichten. Een haas of een konijn werd gedrenkt in een brandstof, in brand gestoken en het liep als gek door het bos, zo brak er brand uit op veel plaatsen tegelijk en kwam uiteindelijk de hele streek in vuur en vlam te staan. Als bij wonder bleef het klooster gespaard door een regenbui.
In het Benedictijnse klooster van Monsterrat wonen en werken zo’n 80 monniken. Ze wijden hun leven aan het gebed, het ontvangen van pelgrims en andere bezoekers. Naast hun dagelijkse gebeden zorgen ze voor het onderhoud van het klooster en het heiligdom.
De meeste bezoekers trekken naar het klooster op de gekartelde berg (Montserrat in het Catalaans) om er de Virgen de Montserrat te bezoeken en het engelengeluid van het jongenskoor te horen.
De Escolania, het jongenskoor van Montserrat, werd in de 13de eeuw gesticht en geniet een wereldwijde populariteit. Bijna elke dag geeft het koor een mini-concert in de basiliek. Om ten volle van dit Gregoriaans hoogtepunt te kunnen genieten moet je wel ruim op tijd aanwezig zijn. Meer info over de Escalonia vind je op www.escolania.cat.
Naast het optreden van het Escalonia is een bezoek aan de zwarte Maagd Maria –in de volksmond “La Moreneta” – een absolute must. Ook hiervoor zal je echter moeten aanschuiven. Gelukkig verzachten de statische gotische architectuur van de basiliek en de mooie marmeren binnenplaats de pijn van het wachten.
Het beeld van La Moreneta is een 12de eeuws beeldhouwwerk waarbij de Maagd Maria haar rechterhand, met daarin een bol die het universum symboliseert, omhoog houdt. Haar linkerhand rust op de schouder van een kind dat op haar schoot zit. Het kind heeft zijn rechterhand opgeheven als een gebaar van zegening en houdt in zijn linkerhand een dennenappel, als teken van vruchtbaarheid en eeuwig leven, vast. De Zwarte Madonna is sinds 1881 de beschermheilige van Catalonië en wordt op 27 april gevierd.
Maar je kan de rustgevende omgeving van het klooster natuurlijk ook puur ter ontspanning bezoeken. Naast de basiliek vind je er namelijk El Museo de Montserrat. De kunstcollectie van het museum bestrijkt de volledige kunstgeschiedenis, van een Egyptische sarcofaag uit de 13e eeuw voor Christus tot de moderne kunst uit de 21ste eeuw. Naast kunst uit Mesopotamië, Griekenland en Cyprus kan je er Byzantijnse en Slavische kunst en Frans impressionisme zien. Zo huisvest het museum werken van Caravaggio, Picasso, Dalí, Monet en El Greco.
Rotsklimmers en wandelaars kunnen op een van de wandelroutes en reusachtige bergwanden hun drang naar avontuur en buitenlucht bevredigen en tegelijkertijd genieten van de adembenemende uitzichten.
Tot op vandaag heeft Montserrat – zelfs voor de niet-gelovige Catalanen – een speciale aantrekkingskracht. Velen beschouwen deze plaats namelijk als het centrum voor het nationalistisch Catalaans gevoel. Voor de Catalanen moet het heiligdom dan ook bij iedere belangrijke gebeurtenis, rechtstreeks of onrechtstreeks, betrokken worden. Zo is er is een volksgezegde dat zegt: “Wie niet met de bruid op Montserrat is geweest, had maar een half huwelijksfeest.” Je bent gewaaschuwd.
Zo bereik je Montserrat
Wij huurden een auto dichtbij de haven van Barcelona en bereikten via de B-10/A-2 autosnelweg de weg die zich, met het nodige bochtenwerk, langsheen de gekartelde berg slingert. Eens je de snelweg verlaat zijn er talrijke stopplaatsen waar je kan genieten van het adembenemende uitzicht. Houd er wel rekening mee dat het aantal (betaalde) parkeerplaatsen aan het klooster beperkt is. Tijdens ons bezoek was het niet heel druk, toch hebben we een half uurtje moeten zoeken/wachten om een parkeerplek te vinden. Alternatief kan je via Manresa rijden en parkeren bij de kabelbaan (Aeri de Montserrat) of een beetje verder bij de tandradbaan (Cremallera Funicular).
Wie liever met het openbaar vervoer Montserrat bezoekt kan vanuit Plaça Espanya de FGC (of Ferrocarrils de la Generalitat) trein nemen. Via de R5 lijn bereik je de kabelbaan (Aeri de Montserrat) en de tandradbaan (Cremallera Funicular).
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op cruisetotravel.com.